Nie tak dawno, w 2020 roku ukazało się opracowanie dotyczące chińskich amuletów autorstwa Davida Hartilla „Cast Chinese Amulets”. Tym razem na tapet temat ten wziął (po raz kolejny) François Thierry.
Książka pojawiła się w sprzedaży 25 listopada 2021 roku, a dla znających poprzednie publikacje numizmatyczne autora już samo jego nazwisko będzie z pewnością wystarczającą rekomendacją by obowiązkowo włączyć ją do biblioteki.
„Amulettes et talismans de la Chine ancienne” czyli „Amulety i talizmany dawnych Chin” nie jest katalogiem jak wspomniana praca Hartilla. Thierry opisuje genezę amuletów, ich historię, tradycję, miejsce w kulturze, znaczenia i funkcje. Rozszyfrowuje legendy i symbole.
Przede wszystkim w omawianej publikacji znajdziemy szerokie opisy wielu przedmiotów (w tym także monet) chroniących przed nieprzychylnościami losu, odpędzających złe duchy, przynoszących szczęście czy liczne potomstwo.
Jedną z ważniejszych rzeczy poruszanych przez autora, a która przysparza wielu trudności w odbiorze i interpretacji przedmiotowych amuletów czy talizmanów jest homofonia (tożsamość fonetyczna) w języku chińskim.
Autor nie dość, że podaje wiele przykładów homofonów, ale w sposób przystępny pokazuje jak funkcjonują w legendach czy wizerunkach na amuletach i jak radzić sobie z rebusami nimi zapisanymi. Dzięki zebranym tu informacjom będziemy mogli zrozumieć przesłanie jakie niosą inskrypcje, symbole czy wyobrażenia, a same amulety nie będą już dla nas zupełnie abstrakcyjne.
Tak więc, dla przykładu, gdy spotkamy się z amuletem przedstawiającym nietoperza (fú 蝠) dźwigającego (zài 載) monetę z otworem (yǎn qián 眼錢), możemy go opisać frazą fú zài yǎn qián, która z kolei zapisana znakami 福在眼前 oznacza „szczęście jest w zasięgu wzroku”.
To tylko jeden z wielu przykładów, gdzie zderzymy się z rebusem powstałym dzięki homofonii. Przy okazji mamy tutaj do czynienia z wykorzystaniem wizerunku monety keszowej, co czyni amulety bliższe amatorom keszówek.
Aspekt powiązania monet i amuletów również został omówiony. Na wielu amuletach widnieją inskrypcje przeniesione wprost z monet, na niektórych egzemplarzach wykorzystano ich całe wizerunki, a co niektóre monety same funkcjonowały jako amulety (poza tym motyw monety znajdziemy również na naczyniach z brązu, nagrobkach czy elementach architektonicznych). Monety przedstawiano w uproszczonej formie sprowadzonej do koła z wpisanym kwadratem (jako anepigrafy), ale również wraz z legendą gdzie można je jednoznacznie zidentyfikować. Występują wśród symboli szczęścia takich jak żuraw czy ryby. Same również szczęście przynosiły, co więcej, miały zastosowanie w praktykach Feng Shui 風水 czy nawet w medycynie.
Jako ciekawostkę należy wspomnieć zasygnalizowane wśród innych religijnych amuletów (buddyjskich czy taoistycznych), amulety chrześcijańskie. Choć nie były one emitowane w samych Chinach, a przywędrowały do Kraju Środka wraz z francuskimi misjonarzami, należy traktować je jako amulety chińskie.
Sama książka wydana wspaniale. 300 stron dobrej jakości papieru, twarda oprawa z obwolutą, format ok. 25x29cm. 287 kolorowych zdjęć przedstawiających amulety i talizmany w naturalnej wielkości.
Polecam wszystkim, a próbkę tego, co czeka czytelnika wraz ze spisem treści można znaleźć tutaj.
