Ryūkyū-shotō 琉球諸島 Ryūkyū Tsūhō 琉球通寳 100 mon 當百

W mennictwie Japonii okresu Edo (Edo-jidai  江戸時代 lub Tokugawa-jidai 德川時代 – okres, w którym rzeczywistą władzę sprawowali sioguni z rodu Tokugawa w latach 1603-1868) oprócz monet emitowanych przez Bakufu 幕府 (rząd Siogunatu) znajdziemy również monety lokalne, produkowane oficjalnie przez Daimyō 大名 (panów feudalnych) do użytku na terenie swoich domen na podstawie rządowego zezwolenia.

Przykładem takiego oficjalnego pieniądza lokalnego jest moneta Ryukyu Tsuho 琉球通寳 odlewana w domenie Satsuma 薩摩藩 (Satsuma-han) na terenach dzisiejszej prefektury Kagoshima 鹿児島県, której emisję zlecił Shimazu Nariakira 島津斉彬 daimyo z klanu Shimazu 島津 w roku 1862.

Emitowana była dla kontrolowanych przez Satsuma wysp Ryukyu 琉球諸島 (Ryūkyū-shotō, dzisiejsza prefektura Okinawa), archipelagu rozciągającego się od wyspy Kiusiu po Taiwan.

 

Mapa pokazująca lokalizację archipelagu Ryukyu (żródło: https://www.researchgate.net)

Choć oficjalnie Ryūkyū Tsūhō miała mieć zastosowanie w obiegu monetarnym wysp Ryukyu, w rzeczywistości ponoć stanowiła zasłonę dymną dla nielegalnej produkcji Tenpo Tsuho 天保通寶, na której była wzorowana.

Na awersie monety zawarto inskrypcję Ryūkyū Tsūhō 琉球通寳 (odczyt góra-dół) czyli „obiegowy (legalny) pieniądz Ryukyu”, z kolei na rewersie – tō hyaku 當百 co znaczy „wartość 100” (w domyśle 100 mon). Masa monety wynosić miała 5 momme i 5 fun (20,625g), więc zaledwie tyle co 6-7 monet 1 mon. Wymiary to 49 na 32mm. Na rancie monety bito kontrmarki Sa サ, pierwszą sylabę nazwy domeny Satsuma.

Monety odlewane w słabszej jakości niż Tenpo Tsuho, ze znakami inskrypcji o mniej ostrych kreskach, z wyraźnymi śladami obróbki piknikiem na rancie, co powoduje, że wybijane znaki サ są na nim często mało czytelne.

Moneta ustawowo miała posiadać wartość 100 mon. David Hartill w „Early Japanese Coins” (prawdopodobnie podążając za „Coins of Japan” Neila Gordona Munro) podaje, iż po niedługim czasie przyjmowana była jako 88 mon. Z kolei niektórych źródłach znajdziemy informację jakoby na początku emisji Shimazu Nariakira zażądał by była przyjmowana jako 124 mon.

Są zdania, że pierwotnie Ryūkyū Tsūhō przeznaczona była do celów handlowych z Ryukyu, natomiast została dobrze przyjęta i stała się na wyspach powszechna jako miejscowy pieniądz. Z drugiej strony niektórzy autorzy twierdzą, że nie była ona szeroko używana w obrocie. Faktem jest, iż występujące dziś na rynku egzemplarze są zazwyczaj dobrej kondycji.

Równolegle odlewano okrągłą monetę z taką samą inskrypcją awersu lecz wykonaną pismem pieczęciowym z tradycyjnym dla monet keszowych kierunkiem odczytu (góra-dół-prawo-lewo) .

Ryūkyū Tsūhō Han Shu 琉球通寳 半朱

Na rewersie widniały dwa znaki – Han Shu 半朱 (odczyt góra-dół). Han 半 znaczy tyle co połowa i skojarzy się na pewno z chińskim Ban 半 występującym na monetach Ban Liang 半兩. Natomiast Shu oznacza jednostkę wagi jaką posługiwano się przy transakcjach za pomocą złota, a wynosiła ona 1/16 ryō 両. Okrągła Han Shu Ryūkyū Tsūhō miała w praktyce posiadać wartość dwóch monet Ryūkyū Tsūhō 100 mon. Ważyła jednak 8 momme (30g), więc tyle co 10-12 monet o nominale 1 mon. Posiadała średnicę 1 sun i 4 bu (około 42,5 mm).

Monety Ryūkyū Tsūhō odlewane za rządów Tokugawa w XIX wieku to drugi okres mennictwa wysp. Pierwszy stanowiły monety Kin’en sehō 金円世寳, Taisei tsūhō 大世通寳 Sekō tsūhō 世高通寳 odlewane na wzór chińskich monet keszowych w latach 1454-1476.

 

Na zdjęciu wyróżniającym wpis: Ryūkyū Tsūhō 琉球通寳 100 mon 當百, ex. ebay

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *