Japonia 日本 Tenpo Tsuho 天保通寶 100 mon

Często pojawia się (także w Polsce) w sklepach czy na aukcjach internetowych owalna, miedziana moneta, która oprócz inskrypcji posiada charakterystyczny znak poniżej otworu na rewersie. Monetę tę kojarzą nie tylko amatorzy keszówek, ale też osoby bardziej ogólnie zaangażowani w numizmatykę czy kolekcjonowanie monet. Mowa oczywiście o japońskiej Tenpo Tsuho 天保通寶.

Emisję Tenpo Tsuho zatwierdzono w październiku 1835, szóstym miesiącu ery Tenpo 天保 (1830-1843) okresu Edo 江戸 (1603–1867) kiedy to panowanie nad krajem sprawowali siogunowie z rodu Tokugawa.

Stop z jakiego zaplanowano produkcję monet to 78% miedzi, 12% ołowiu i 10% cyny, a oficjalna waga wynosiła 5 momme i 5 bu (20,6g), którą następnie zmieniono na 5 momme i 8 bu (21,75g).

Wartość monety ustawowo wynosiła 100 mon, lecz w rzeczywistości było to 96 mon. Stąd , jak możemy przeczytać m.in. u Hartilla w „Early Japanese Coins”, termin Tenpo zaczęto używać jako określenie „głupca lub kogoś, komu brakuje trochę do 100”.

Na awersie umieszczono inskrypcję Tenpo Tsuho 天保通寶, zo znaczy (standardowo) tyle co „obiegowa (legalna) moneta ery Tenpo”.

Napis na rewersie powyżej otworu brzmi to hyaku 當百, czyli równowartość 100, natomiast wspomniany charakterystyczny znak poniżej otworu jest podpisem mincmistrza Hashimoto Mitsuji.

Jedynie mennice rządowe (bakufu 幕府) w Edo 江戸 (dzisiejsze Tokio 東京都) i Osace 大阪 były oficjalnie upoważnione do odlewnia Tenpo Tsuho. Mennice prowincjonalne również je produkowały, jednak nielegalnie bez zgody siogunatu, gdyż było to bardzo opłacalne, a panowie feudalni daimyo 大名 nie mogli sobie odmówić połakomienia się na spore zyski. Znajdziemy więc monety produkowane przez mennice Satsuma, Mito, Fukuoka, Kochi, Yamaguchi, Sendai, Akita, Aizu czy Morioka.

Na obrzeżu monet bito małe znaki (shirushi 印) będące mocno uproszczonym symbolem kwiatu paulowni (Kiri 桐). Te kontrmarki posiadają drobne różnice dla różnych mennic, lecz często wybijane niedokładnie są trudne do zidentyfikowania.

Przedstawienie kwiatu paulowni i jago bardzo uproszczony schemat bity na rancie TenpoTsuho

Możemy wyróżnić ponad 100 odmian, lecz przypisanie ich poszczególnym mennicom jest niesłychanie trudne. Kryterium atrybucji będą drobne różnice w kaligrafii, odległości pomiędzy znakami, odległość pomiędzy znakami a obrzeżem, różnice w kształcie obrzeża czy samej monety, a nawet w ich wykonaniu. W różnych miejscach używano różnej jakości piasku do form, więc powierzchnia tła monety także będzie niekiedy świadczyła o jej pochodzeniu.

Spotyka się również amulety keszowe odlewane na wzór Tenpo Tsuho.

Hartill podaje, że w erze Man’en 万延 (1860-1861) mennice opuszczało 300 000 monet dziennie. Cała produkcja wyniosła 484 804 054 sztuk (przy okazji, zastanawiające są tak dokładne liczby podawane przez źródła). Odlewanie zakończono w roku 1869.

 

 

 

 

 

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *